Co dalej z Autosanem?

Mija prawie pół roku od kiedy prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński podczas wiecu wyborczego w Sanoku poinformował o przejęciu sanockiej fabryki autobusów przez Polską Grupę Energetyczną. W Sanoku miała ruszyć produkcja super nowoczesnych pojazdów na prąd. Sprawdzamy, co dziś zostało z wyborczych obietnic.

Sanocki Autosan to jedna z najstarszych firm w Polsce, w latach 70. ubiegłego wieku absolutny lider branży motoryzacyjnej. Autobusy z Sanoka jeździły po ulicach prawie wszystkich polskich miast. W szczytowym czasie zakład zatrudniał około siedem tysięcy pracowników i produkował kilkanaście autobusów dziennie.

Kryzys przyszedł w latach 90., kiedy Autosan zaczął przynosić straty. Podejmowane próby ratowania zakładu nie przynosiły efektu, dlatego w 2013 roku ówczesny zarząd spółki zdecydował o ogłoszeniu upadłości. Fabryka trafiła w zarząd syndyka masy upadłościowej, któremu udało się przez trzy kolejne lata utrzymać Autosan w ruchu. Aż do 2016 roku, kiedy fabrykę przejęło konsorcjum państwowych spółek Pit-Radwar i Huta Stalowa Wola wchodzących w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej.

Państwowy inwestor miał dźwignąć będący od lat w upadku zakład i tchnąć w niego nowe życie. Plan ratowania Autosanu przedstawiła w hali fabryki ówczesna premier Beata Szydło. Autosan miał być sztandarowym przykładem rządowego programu “Gospodarka plus”. Beata Szydło zapowiadała nowe miejsca pracy i wznowienie produkcji. - Przed Sanokiem dobra przyszłość - mówiła wtedy.

Rządowa kroplówka

Autosan jest pod skrzydłami Polskiej Grupy Zbrojeniowej od 2016 roku. Od tego czasu, jak informuje rzecznik rządowej spółki, PGZ S.A. udzieliła spółce pięciu pożyczek w wysokości 33 milionów złotych, zaś łączna kwota zaangażowania Grupy Kapitałowej Polskiej Grupy Zbrojeniowej (pożyczki, poręczenia, gwarancje) w Autosan przekracza 100 milionów złotych. Mimo tego solidnego rządowego wsparcia fabryka przynosi straty. Brak kapitału na produkcję to argument, który najczęściej pada podczas rozmów o kiepskiej kondycji sanockiej spółki. Banki nie chcą poręczać kredytów, a Autosan nie jest w stanie sam wypracować pieniędzy na dalszą działalność.

Polska armia w niemieckich autobusach

Ratunkiem miała być produkcja dla wojska. Pierwsza próba wystartowania w przetargu na budowę autobusów dla polskiej armii skończyła się jednak spektakularną klęską. Dyrektor handlowy Autosanu o 20 minut spóźnił się ze złożeniem oferty producenta z Sanoka, co wykluczyło spółkę z przetargu. W konsekwencji kontrakt wart 30 milionów złotych polska armia podpisała z niemieckim MAN-em.

O kontrowersyjnej sprawie rozpisywały się media w całej Polsce, dyrektor handlowy odpowiedzialny za złożenie oferty został dyscyplinarnie zwolniony, a wyjaśnianiem okoliczności kuriozalnego spóźnienia zajęło się Centralne Biuro Antykorupcyjne i prokuratura.

Autosan przystąpił do kolejnego przetargu na produkcję autobusów dla polskiej armii, który wygrał, ale miał problem z produkcją o kilka miesięcy spóźnił się z dostawą pojazdów. W kolejnych przetargach dla wojska zakład z Sanoka już nie startował.

PGE na ratunek

W październiku ubiegłego roku podczas wiecu poparcia dla ówczesnego burmistrza Sanoka reprezentującego barwy PiS, Jarosław Kaczyński, prezes Prawa i Sprawiedliwości, kreślił przed sanocką fabryką świetlaną przyszłość. Autosan miał trafić pod skrzydła Polskiej Grupy Energetycznej i produkować nowoczesne autobusy elektryczne.

- Zakład uratowany przed upadkiem dzięki wsparciu rządu i premier Beaty Szydło ma przed sobą wielkie perspektywy – mówił prezes Kaczyński. - Trwa przejęcie zakładu przez Polską Grupę Energetyczną, po to, żeby rozpocząć tam supernowoczesną produkcję autobusów elektrycznych. Autosan ma przyszłość! - dodał szef Prawa i Sprawiedliwości zapewniając, że rozmowy są zaawansowane i przejęcie fabryki to kwestia czasu.

Od tego momentu minęło prawie pół roku, a dziś trudno nawet ustalić, na ile obietnice o super autobusach z Autosanu były wyborczym biciem piany przez prezesa PiS, a na ile rozmowy z PGE faktycznie trwały i trwają.

Rzecznik Polskiej Grupy Energetycznej pytany przez nas o to, na jakim etapie są obecnie rozmowy w sprawie przejęcia Autosanu, konsekwentnie odmawia odpowiedzi. - PGE nie komentuje trwających lub potencjalnych transakcji w obszarze fuzji i przejęć - poinformował nas w e-mailu Maciej Szczepaniuk, rzecznik prasowy Grupy PGE.

Głosu w sprawie ewentualnego przejęcia sanockiej fabryki autobusów przez PGE nie zabiera także Autosan. - AUTOSAN sp. z o.o. nie prowadzi żadnych rozmów na temat przejęcia spółki - poinformowała nas Katarzyna Hydzik, kierownik działu marketingu w Autosanie.

Także rzecznik PGZ jest oszczędny w słowach. Na nasze pytanie o stopień zaawansowania rozmów na temat ewentualnego przejęcia Autosanu przez PGE odpisał: - Trwa proces pozyskania inwestora dla Autosan sp. z o.o. Obecnie przygotowywane są analizy finansowe, prawne i techniczne, związane m.in. z oszacowaniem wartości rynkowej spółki. I dalej: - Pytania o zaangażowanie PGE S.A. w Autosan nie są pytaniami do nas. Prosimy kierować je bezpośrednio do PGE S.A.

Wykluczony z projektu

Niepowodzeniem dla Autosanu zakończył się także start w rządowym projekcie Narodowego Centrum Badań Rozwoju na budowę całkowicie polskiego elektrycznego autobusu. Chodziło o zaprojektowanie, budowę prototypu pojazdu i wdrożenie do produkcji ponad tysiąca autobusów nowej generacji dla kilkudziesięciu gmin i miast w Polsce.

W grudniu ubiegłego roku NCBR wybrało trzy firmy, które miały podjąć się realizacji projektu - były to konsorcja Ursus Busa, Autosanu i Politechniki Śląskiej. Przetarg zgodnie z procedurą został skontrolowany przez Urząd Zamówień Publicznych. Okazało się, że oferty Autosanu i Politechniki Śląskiej nie spełniają zawartych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. W wyniku wykrytych nieprawidłowości obie oferty zostały odrzucone. Na pokładzie został tylko Ursus Bus i to on zajmie się realizacją rządowego projektu.

Czwarty prezes

W międzyczasie w Autosanie w przeciągu trzech lat po raz czwarty zmienił się prezes spółki. Od stycznia sanocką fabryką autobusów kieruje Eugeniusz Szymonik, od lat związany z branżą komunikacyjną, założyciel i wieloletni prezes spółki Mobilis, największej firmy transportowej w Polsce. Jak informuje PGZ jednym z zadań nowego prezesa jest wdrożenie działań naprawczych, których celem jest m.in. poprawa sytuacji finansowej spółki i wyprowadzenie Autosanu na „prostą”.

Do przodu mino kryzysu

W ubiegłym roku Autosan wyprodukował łącznie 106 autobusów. Rok wcześniej zaledwie 18. Od początku tego roku z taśm montażowych zjechało już ponad 40 pojazdów. W ciągu trzech ostatnich lat w ofercie producenta z Sanoka znalazły się autobusy na gaz i prąd, które testowane były m.in. w Niemczech.