Zaćma, zwana również kataraktą, jest jedną z najczęstszych chorób oka. Nieleczona prowadzi do stopniowego pogorszenia wzroku, a w skrajnych przypadkach do całkowitej utraty możliwości widzenia. Schorzenie to dotyczy zazwyczaj pacjentów i pacjentek starszych, o ile nie jest to postać wrodzona. Czasem zaćma może pojawić się w młodszym wieku, najczęściej na skutek urazów gałki ocznej lub stanów zapalnych. Choroby pod żadnym pozorem nie można bagatelizować. Tym bardziej że jest to jeden z tych problemów, które współczesna medycyna potrafi skutecznie rozwiązać.
Zaćma (katarakta, łac. cataracta) to stan, kiedy soczewka oka traci swoją przejrzystość. W efekcie obraz, który widzimy, staje się coraz mniej ostry, jakbyśmy patrzyli przez mgłę albo brudne szkło. To proces, który zazwyczaj postępuje powoli, rozwijając się przez kilka lat. Przyczyny tego stanu mogą być różne. Zmętnienie soczewki może wystąpić u pacjentów w każdym wieku. Najczęściej spotykana jest zaćma starcza, która dotyka osoby po 60. roku życia. W tym przypadku zmiany w soczewce są efektem starzenia się organizmu. Ich tempo może przyspieszyć pod wpływem przewlekłej ekspozycji na promieniowanie UV, palenia tytoniu oraz cukrzycy i innych chorób metabolicznych. Zaćma w młodym wieku najczęściej jest wynikiem urazów oka (np. stłuczenia, pęknięcia gałki ocznej, urazy chemiczne). Wśród pozostałych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia katarakty u młodych ludzi należy wymienić: predyspozycje genetyczne (zaćma może być dziedziczna), infekcje przebyte przez matkę w czasie ciąży (opryszczka, różyczka, świnka), a także przyjmowanie przez kobietę niektórych leków w trakcie ciąży (m.in. kortykosteroidów).
Zaćma może rozwijać się bezobjawowo przez długi czas. W wielu przypadkach utrudnia to wykrycie schorzenia na wczesnym etapie. Katarakta często rozpoznawana jest przypadkowo – podczas rutynowego badania okulistycznego. Dlatego tak ważne jest, aby nie zaniedbywać kontroli u okulisty, ponieważ systematyczne badania pozwalają wykryć problemy, których pacjent (jeszcze) nie zauważa. W miarę powolnego postępu choroby symptomy katarakty stają się bardziej uciążliwe. Pacjenci najczęściej skarżą się na takie objawy jak:
● zmętnienie lub rozmycie widzenia,
● stopniowe pogarszanie się ostrości wzroku,
● zmiany w percepcji kolorów,
● trudności w widzeniu w nocy,
● pojawianie się świetlistych aureoli wokół źródeł światła (tzw. efekt halo),
● trudności w adaptacji do zmiany poziomu oświetlenia,
● trudności z doborem odpowiednich okularów.
Niestety zaćmy nie można cofnąć ani wyleczyć farmakologicznie. Jedynym skutecznym sposobem leczenia jest operacja katarakty. Zabieg polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Jest to metoda całkowicie bezpieczna i co najważniejsze – skuteczna. Proces gojenia przebiega różnie u każdego pacjenta, jednak poprawa widzenia następuje zwykle w ciągu kilku dni, a pełna rekonwalescencja po operacji zaćmy trwa około 6-8 tygodni.
Nie wszystkie zaburzenia widzenia muszą mieć przyczyny okulistyczne, takie jak nasilająca się wada wzroku lub poważniejsze choroby oczu. Jednak pewne objawy warto potraktować jako sygnał alarmowy. Jeśli zauważasz u siebie postępujące pogorszenie ostrości wzroku, wrażenie zamglenia czy niewyraźne widzenie w nocy, najlepszym krokiem jest wizyta u okulisty. Doświadczony lekarz może rozpoznać kataraktę w trakcie badania i dostosować dalsze leczenie. Pacjent dotknięty tą chorobą nie musi martwić się kosztami, ponieważ obecnie operacja zaćmy jest refundowana przez NFZ. Co ważne, zabiegi są przeprowadzane przez wybitnych specjalistów. Jednym z najlepszych na świecie okulistów zajmujących się operacjami zaćmy jest dr n. med. Paweł Klonowski, dyrektor Centrum Okulistycznego Eyemed w Lublinie. Leczenie w klinice odbywa się zarówno w ramach kontraktu z NFZ (https://eyemed.pl/nfz/zacma/), jak i prywatnie.
